Wylesianie jedną z głównych przyczyn zmian klimatu

Ze względu na różnorodną i szczególnie istotną rolę, jaką pełnią lasy, coraz więcej mówi się o potrzebie wzmocnienia ich ochrony. Wylesianie i degradacja lasów są bowiem jednymi z głównych czynników, które przyspieszają zachodzącą globalnie zmianę klimatu. W działania na rzecz ochrony lasów angażują się również firmy. Jedną z inicjatyw, która w tym pomaga, jest certyfikacja lasów poświadczająca, że pochodzące z nich drewno jest pozyskiwane z poszanowaniem przyrody i ludzi z nimi związanych. Rozpoczynający się właśnie Tydzień Lasów FSC to dla tych firm okazja, by pokazać swoje działania na rzecz ochrony lasów, a jednocześnie edukować swoich klientów w tym zakresie.

Fot. Elżbieta Michta/Pixabay

– Lasy są najbardziej zróżnicowanym ekosystemem lądowym na Ziemi. Na ich terenie występuje 80 proc. lądowych gatunków roślin i zwierząt. Przeciwdziałają skutkom zmiany klimatu, ograniczają wahania temperatur, wspomagają pochłanianie dwutlenku węgla, są swoistą fabryką tlenu. Lasy pełnią bardzo ważne funkcje w retencji wody, przez co przyczyniają się do ograniczania powodzi, realizują także istotne funkcje społeczne: są miejscem rekreacji, edukacji, poprawiają stan psychiczny i fizyczny naszego zdrowia – mówi agencji Newseria Biznes Marek Rzońca, koordynator ds. leśnictwa w Forest Stewardship Council Polska (FSC).

Wylesianie i degradacja lasów to jedne z największych wyzwań środowiskowych XXI wieku. Międzyrządowy Zespół ds. Zmian Klimatu (IPCC) podkreśla, że wylesianie jest jedną z głównych przyczyn kryzysu klimatycznego, a powstrzymanie tego procesu i regeneracja ekosystemów leśnych to jedne z najskuteczniejszych sposobów ograniczenia emisji CO2, a tym samym przeciwdziałania skutkom zmiany klimatu. Tymczasem – jak podaje Forest Stewardship Council – w ciągu ostatnich 30 lat z powierzchni Ziemi zniknęło aż 420 mln ha lasów, czyli mniej więcej tyle, ile wynosi powierzchnia Unii Europejskiej.

– Jako FSC podejmujemy szereg działań na rzecz ochrony lasów i promowania odpowiedzialnej gospodarki leśnej, a jednym z nich jest coroczna akcja Tydzień Lasów FSC – mówi Karolina Tymorek, dyrektorka FSC Polska.

Kampania odbywa się co roku w ostatnim tygodniu września (w tym roku wypada 21–27 września), a jej celem jest podnoszenie świadomości i inicjowanie działań, które mają pozytywny wpływ na środowisko.

– Co roku do inicjatywy włącza się duża grupa firm, które korzystają z przygotowanych przez nas materiałów informacyjnych, ale inicjują też wiele własnych działań, jak np. warsztaty edukacyjne dla najmłodszych czy wspólne akcje sadzenia drzew – mówi Michał Kotarski, menedżer ds. rozwoju rynku i komunikacji w FSC Polska.

W działania włączają się zarówno małe i średnie firmy rodzinne, jak i duże sieci handlowe, reprezentujące szereg różnych branż, w tym te wprost powiązane z surowcem drzewnym, takie jak meblarstwo, papiernictwo, opakowania, wydawnictwa, materiały budowlane, a nawet zabawki. Udział w akcji zadeklarowało ponad 80 posiadaczy certyfikatu i licencji FSC, którzy przez cały tydzień angażują się w różnego typu akcje podnoszące świadomość na temat lasów i potrzeby ich ochrony. Ta kampania to dla nich dobra okazja, aby dotrzeć z przekazem o swoim zaangażowaniu na rzecz zrównoważonego rozwoju do szerokiego grona konsumentów. Celem tegorocznego Tygodnia Lasów FSC jest podkreślanie małych działań, które podejmowane wspólnie mogą prowadzić do dużych pozytywnych zmian.

– Jednym z działań, do których chcemy zachęcić w trakcie kampanii, jest wybieranie produktów z certyfikatem FSC. Etykieta FSC znajduje się na tysiącach produktów, z których korzystamy na co dzień: na meblach, opakowaniach, ale też na instrumentach muzycznych, a nawet oponach. Chcemy uświadomić konsumentom, że ich codzienne małe decyzje mają znaczenie dla planety, a wybieranie produktów z certyfikatem FSC pomaga chronić lasy i ludzi z nimi związanych – podkreśla Michał Kotarski.

Dla około 1,6 mld ludzi lasy są źródłem utrzymania, leków, paliwa, żywności i schronienia. Jednym z kluczowych obszarów tegorocznej akcji będzie właśnie podkreślanie znaczenia lasów jako źródła utrzymania lokalnych społeczności i ludności rdzennej. Poza tym inicjatorzy będą zwracać uwagę na aspekty magazynowania przez drzewa dwutlenku węgla, czyli jednego z głównych gazów cieplarnianych, oraz utrzymania różnorodności biologicznej na świecie.

– Lasy są źródłem odnawialnego surowca, jakim jest drewno, które jest wykorzystywane w przemyśle papierniczym, meblarskim, ale również konstrukcyjnym – mówi Marek Rzońca.

– Wszyscy korzystamy na co dzień z produktów z drewna i papieru. Certyfikat FSC na takich artykułach potwierdza, że zostały one wykonane z surowców pochodzących z odpowiedzialnie zarządzanych lasów – mówi Karolina Tymorek.

Międzynarodowy certyfikat FSC służy ochronie leśnych ekosystemów. Potwierdza, że oznaczone nim drewno pochodzi z lasów, które są gospodarowane według kryteriów uwzględniających ochronę przyrody, a przy tym także kwestie społeczne i potrzeby stabilności ekonomicznej gospodarki leśnej. Taki znak informuje też potencjalnego klienta, że kupuje drewno, które zostało pozyskane w legalny sposób.

– Certyfikowane lasy to takie, które są zarządzane z korzyścią dla społeczności lokalnych i pracowników leśnych, a jednocześnie przyroda jest w nich chroniona. Wdrażanie wysokich standardów FSC przez zarządcę lasu jest weryfikowane podczas niezależnych audytów, które odbywają się co roku. Każda zainteresowana osoba może wziąć udział w takim audycie jako obserwator. Poza tym, aby zwiększyć transparentność całego procesu certyfikacji, szczegółowe raporty z audytów są publicznie dostępne – mówi Karolina Tymorek.

W bazie FSC można wyszukać danego posiadacza certyfikatu: po nazwie, numerze licencji FSC lub numerze certyfikatu. Są w niej dostępne także informacje o wszystkich certyfikatach gospodarki leśnej FSC, ich okresie obowiązywania i zakresie. W tym dobrowolnym systemie certyfikacji bierze udział już ponad 60 tys. firm z całego świata i certyfikowanych jest ponad 160 mln ha lasów.

Źródło: Newseria

Polska ma warunki, żeby stać się potentatem w branży biogazu

Potencjał produkcyjny polskiego rolnictwa jest jednym z największych w Europie, ale wciąż nie przekłada się to na rozwój sektora biogazu. W rejestrze prowadzonym przez KOWR figuruje w tej chwili zaledwie 167 instalacji biogazowych o łącznej mocy zainstalowanej nieco ponad 156 MW. Pod tym względem Polsce wciąż daleko m.in. do sąsiednich Czech, a do poprawy sytuacji jak na razie nie przyczyniła się nawet wprowadzona w ubiegłym roku specustawa. Barierą pozostają m.in. wysokie koszty. Eksperci wskazują na pilną potrzebę stworzenia impulsów dla rozwoju tego sektora, ponieważ biogazownie odpowiadają na cały szereg problemów związanych nie tylko z transformacją energetyczną.

Fot. Pixabay

– W Niemczech funkcjonuje ok. 20 tys. instalacji biogazowych. Realnym punktem odniesienia są też Czechy, które są krajem sąsiadującym i w podobnej kondycji jak my, bo też są krajem postkomunistycznym ze wszystkimi zaległościami z tego wynikającymi. Czechom rozwój biogazu udał się lepiej niż w Polsce, bo tam mamy powyżej 50 biogazowni na milion mieszkańców, w Polsce poniżej 10 biogazowni na milion mieszkańców. A biorąc pod uwagę, że w naszym kraju mamy rocznie ok. 150 mln t bioodpadów, to niestety te bioodpady się marnotrawią, zamiast być użytkowane na produkcję energii – mówi agencji Newseria Biznes Artur Zawisza, prezes zarządu Unii Producentów i Pracodawców Przemysłu Biogazowego i Biometanowego.

Polska dysponuje bardzo dużym potencjałem surowcowym w zakresie produkcji biogazu i ma warunki, żeby stać się potentatem w tej branży. Według szacunków MRiRW potencjał samego sektora rolno-spożywczego w zakresie produkcji biogazu rolniczego w Polsce szacuje się na 7–8 mld m3 rocznie (2 GW). Przy uwzględnieniu surowców pochodzących również z przetwórstwa rolno-spożywczego ten potencjał może być nawet dwukrotnie wyższy. Jednak wciąż nie przekłada się on na rozwój sektora biogazu – pod tym względem Polskę wyprzedzają nie tylko Niemcy czy Czechy, ale też m.in. Słowacja i Ukraina.

W rejestrze prowadzonym przez Krajowy Ośrodek Wsparcia Rolnictwa figuruje w tej chwili zaledwie 167 instalacji, o łącznej mocy zainstalowanej nieco ponad 156 MW. Dodatkowo instalacje wykorzystujące biogaz składowiskowy i biogaz z oczyszczalni ścieków mają również łączną moc zainstalowaną w wysokości około 150 MW. Tymczasem w Polsce jest około 2,5 tys. gmin i gdyby w każdej z nich powstała biogazownia rolnicza o mocy 1 MW, to w skali całego kraju zapewniłoby to moc porównywalną do dużej elektrowni systemowej.

– Nie jesteśmy najbogatszym narodem Europy, stąd potrzebne jest wsparcie finansowe – zarówno na etapie inwestycyjnym, bo 1 MW inwestycji to są w tej chwili nakłady rzędu ok. 30 mln zł, jak i na etapie systemów wsparcia operacyjnego, które funkcjonują na podstawie ustawy o odnawialnych źródłach energii, ale w sposób niedoskonały. W ramach tych systemów wsparcia tzw. taryfa gwarantowana, dopłata do ceny stałej powinna być na odpowiednio wysokim poziomie, który odzwierciedla rzeczywisty, uśredniony koszt wyprodukowania energii elektrycznej. Nie powinno być – jak to obecnie ma miejsce – odcinane 5 czy 10 proc. od tej ceny, ponieważ dzieje się z krzywdą dla biogazowników, czyli producentów energii z biogazu – mówi Artur Zawisza.

Obecne systemy wsparcia dla biogazowni związane ze sprzedażą energii elektrycznej opierają się na systemach feed in tariff (FIT) oraz feed in premium (FIP). Ten pierwszy jest przeznaczony dla najmniejszych jednostek, o mocy zainstalowanej do 500 kW i obejmuje piętnastoletnie gwarancje odkupienia energii elektrycznej przez lokalny podmiot zobowiązany, po cenie określonej w rozporządzeniu ministra właściwego ds. klimatu (cena jest corocznie waloryzowana). Natomiast system FIP jest przeznaczony dla większych biogazowni, o mocy nie mniejszej niż 500 kW i nieprzekraczającej 1 MW. Nie uwzględnia jednak podmiotu zobowiązanego do zakupu energii, co oznacza, że wytwórca musi sprzedać niewykorzystaną przez siebie energię na warunkach rynkowych.

Barierę dla mniejszych rolników i przedsiębiorstw, które chcą zainwestować w biogazownie, mogą w tej chwili stanowić też koszty takich instalacji, ponieważ na skutek inflacji i wzrostu cen materiałów w ostatnich dwóch–trzech latach średni koszt za 1 MW wzrósł z kilkunastu milionów złotych do poziomu ok. 30 mln zł, a do tej kwoty trzeba doliczyć też koszty operacyjne.

– Naszemu krajowi potrzebna jest transformacja energetyczna obszarów wiejskich, a wręcz można by dążyć ku samowystarczalności energetycznej gmin wiejskich. Wszelkie odnawialne źródła energii mogą być lokalizowane tam, gdzie ta energia jest użytkowana. A biogazownia ma to do siebie, że jest stabilnym producentem energii elektrycznej, nie jest pogodozależna, a więc nie ma przerw w działaniu i może pracować ok. 8 tys. godz. rocznie, czyli w trybie ciągłym – mówi prezes Unii Producentów i Pracodawców Przemysłu Biogazowego i Biometanowego.

Biogazownie odpowiadają na cały szereg problemów związanych z transformacją, w tym m.in. pilną potrzebę zwiększenia liczby niezależnych od pogody, stabilnych źródeł OZE w polskim miksie energetycznym. Mogą bowiem produkować energię nawet przez 90 proc. czasu, w przeciwieństwie do innych, pogodozależnych instalacji OZE, których sprawność energetyczna waha się od 10 do 30 proc. Produkują zieloną energię i zielone ciepło, które można wykorzystać na potrzeby ogrzewania zarówno obiektów produkcyjnych i usługowych, jak i okolicznych gospodarstw domowych i budynków użyteczności publicznej. Ponadto zagospodarowują wartościowe odpady, co wpisuje się w gospodarkę obiegu zamkniętego, a powstały w biogazowniach poferment to naturalny i tani nawóz. Rozwój biogazowni może też przynieść dodatkowe wpływy do budżetów gmin i przyczynić się do aktywizacji lokalnej przedsiębiorczości na obszarach wiejskich, które są obecnie w największym stopniu zagrożone ubóstwem energetycznym. Stąd konieczny jest rozwój energetyki odnawialnej na tych terenach.

Impuls do większego rozwoju sektora biogazu miała zapewnić specustawa o ułatwieniach w przygotowaniu i realizacji inwestycji w zakresie biogazowni rolniczych, która weszła w życie we wrześniu 2023 roku. Jej celem było wprowadzenie rozwiązań ułatwiających procesy budowy i zarządzania takimi instalacjami (m.in. uproszczenia w wydawaniu decyzji dotyczących warunków zabudowy, pozwoleń na budowę oraz przyłączania do sieci). Jak na razie nie wywołała ona jednak boomu inwestycyjnego w sektorze biogazu.

Źródło: Newseria